Ngày 20/11 – Ngày Nhà giáo Việt Nam, là dịp để mỗi người lặng lòng tri ân những người đã gieo hạt tri thức và nhân cách cho đời. Giữa muôn tấm gương thầy cô, có một người thầy đặc biệt được lịch sử khắc tên bằng sự tôn kính: Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Trước khi trở thành vị tướng huyền thoại của thế giới, ông là người thầy dạy sử ở Trường Thăng Long, gieo vào lòng học trò niềm tự hào dân tộc và tinh thần khai sáng. Cả cuộc đời ông là sự tiếp nối của một lý tưởng duy nhất – dạy con người Việt Nam biết yêu nước, biết tự do và biết sống có nhân cách.
Từ bục giảng Thăng Long đến trận địa lịch sử
Hà Nội, những năm 1935, trong căn phòng nhỏ của Trường Thăng Long, thầy giáo trẻ Võ Nguyên Giáp đứng bên tấm bảng đen, giọng giảng rắn rỏi mà truyền cảm. Ông dạy Lịch sử, Pháp văn, Địa lý cho các lớp từ Đệ nhất niên đến Đệ tứ niên, nhưng điều học trò nhớ mãi không chỉ là kiến thức, mà là ngọn lửa yêu nước mà ông khơi dậy qua từng bài giảng. Trong hồi ký của mình, ông viết: “Tôi nói với học trò: Học không phải để lấy bằng cấp, mà để làm người, để phụng sự Tổ quốc.”
“Ấn tượng sáng về thầy Võ Nguyên Giáp trong tâm khảm người học trò, nhà văn Siêu Hải từng tâm sự – thầy Võ Nguyên Giáp giảng môn lịch sử nước nhà, lịch sử cách mạng Pháp 1789. Không chỉ để học trò nhớ sử sách mà cái cốt tủy là thầy gợi mở cho học trò nhìn nhận bài học của lịch sử, bồi đắp lòng yêu nước, tinh thần tự hào tự tôn dân tộc và phải làm gì cho dân tộc?”
Ông Trương Sỹ Thanh – nguyên Phó Vụ trưởng Ủy ban Kiểm tra Trung ương, người từng có thời gian phục vụ trong quân đội, chia sẻ: “Đại tướng Võ Nguyên Giáp là hình tượng tiêu biểu cho sự thống nhất giữa trí tuệ, bản lĩnh và đạo đức cách mạng. Ông vừa là nhà giáo, nhà quân sự, nhà lãnh đạo có tầm nhìn chiến lược và tư duy đổi mới sâu sắc. Đại tướng là tấm gương sáng về tinh thần tự học, tinh thần khoa học và phong cách lãnh đạo dân chủ, quyết đoán. Ông khơi dậy trong thế hệ cán bộ, chiến sĩ và giới trí thức Việt Nam niềm tin rằng, sức mạnh lớn nhất của dân tộc chính là trí tuệ và lòng yêu nước. Với những người làm công tác Đảng, hình tượng Đại tướng để lại nhiều bài học sâu sắc: sự gắn bó giữa lý luận và thực tiễn, giữa tư duy chiến lược và hành động cụ thể; sự khiêm nhường, liêm chính, đặt lợi ích dân tộc lên trên hết. Ông là biểu tượng của người trí thức cách mạng, người thầy lớn của niềm tin và trách nhiệm.”
Cũng chính tinh thần người thầy ấy theo ông suốt đời. Khi cầm quân, ông vẫn dạy chiến sĩ cách sống có nhân nghĩa. “Người cầm súng – ông nói – trước hết phải có trái tim nhân ái.” Từ bục giảng nhỏ ở Trường Thăng Long đến chiến trường Điện Biên, Đại tướng đều để lại những bài học về trí tuệ, kỷ luật và lòng nhân hậu.
Giáo dục – con đường khai sáng dân tộc
Trong những ngày đầu lập quốc, Đồng chí Võ Nguyên Giáp được Chủ tịch Hồ Chí Minh giao phụ trách công tác giáo dục trong Chính phủ lâm thời, khởi xướng phong trào Bình dân học vụ diệt nạn mù chữ.
Tại thời điểm đó, hơn 90% dân số mù chữ, đất nước bị bao vây tứ phía, nhưng ông vẫn khẳng định trong buổi lễ phát động phong trào Bình dân học vụ: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu. Muốn giữ vững độc lập, phải làm cho dân biết chữ.” Trong tầm nhìn của ông, giáo dục không chỉ là “diệt giặc dốt”, mà là xây dựng nền tảng cho một dân tộc tự cường, tự chủ về trí tuệ.
Với Đại tướng Võ Nguyên Giáp: Giáo dục là vì con người – dạy người trước khi dạy chữ, hướng tới nhân cách và đạo đức; Giáo dục phải vì Tổ quốc – học để phụng sự, để cống hiến chứ không để mưu cầu cá nhân; Giáo dục cần khai phóng – khuyến khích tự học, sáng tạo, phản biện, coi tri thức là chìa khóa của độc lập.
Theo PGS.TS Đoàn Triệu Long – Giám đốc Học viện Chính trị khu vực III – chia sẻ: “Đại tướng là mẫu mực của người thầy – người lãnh đạo. Ông dạy bằng hành động, không bằng mệnh lệnh. Ông tin rằng muốn dạy người khác trở nên giỏi, trước hết phải giúp họ trở nên tốt.” PGS. TS Đoàn Triệu Long chia sẻ: “Trong đào tạo cán bộ chính trị hôm nay, chúng tôi vẫn lấy tấm gương của Đại tướng để giảng dạy. Quan điểm của ông chính là hạt nhân cho triết lý giáo dục Việt Nam hiện đại – coi trọng nhân cách, đề cao trung thực, và lấy lòng yêu nước làm gốc rễ.”
Đại tướng từng viết trong thư gửi giáo viên nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam năm 1981: “Người thầy giáo tốt là người chiến sĩ tiên phong trên mặt trận tư tưởng và văn hóa.” Câu nói ấy, đến nay vẫn còn nguyên giá trị. Với Đại tướng, giáo dục là quốc phòng của tương lai, là cuộc chiến lâu dài để bảo vệ Tổ quốc bằng tri thức, văn hóa và con người.
Di sản người thầy – bài học cho hôm nay
Mỗi mùa tri ân tháng 11, khi nhắc đến những người gieo hạt cho đời, nhân dân Việt Nam lại nhớ đến Đại tướng Võ Nguyên Giáp – người thầy vĩ đại đã dành trọn đời cho sự nghiệp “trồng người”. Ông dạy bằng nhân cách, sống giản dị, liêm khiết, luôn đặt dân tộc lên trên bản thân. Khi được hỏi bí quyết thành công, ông mỉm cười: “Tôi học được nhiều nhất từ nhân dân.”
Câu nói ấy giản dị mà sâu sắc – bởi trong tư tưởng của ông, người thầy lớn nhất là nhân dân, và người học trò giỏi nhất là người không ngừng học hỏi. Ngày nay, khi xã hội chuyển mình trong kỷ nguyên số, khi học trò học qua màn hình và người thầy đứng trước nhiều thử thách mới, di sản của Đại tướng vẫn sáng rõ như ánh đèn dẫn đường.
Di sản ấy kết tinh trong ba giá trị lớn:
Một là – Di sản về tư tưởng giáo dục nhân văn. Ông đặt “con người” làm trung tâm của mọi chính sách, tin rằng tri thức phải đi cùng đạo đức. Giáo dục, theo ông, không phải đào tạo công cụ, mà là bồi dưỡng nhân cách và lòng yêu nước.
Hai là – Di sản về tinh thần tự học và khai phóng. Đại tướng là người học suốt đời, luôn khuyến khích thế hệ trẻ dám nghĩ, dám sáng tạo. Từ lớp học Thăng Long đến chiến trường Điện Biên, ông đều dạy: “Thắng lợi bắt đầu từ trí tuệ và kỷ luật.”
Ba là – Di sản về nhân cách lãnh đạo của người thầy. Ông lãnh đạo bằng sự thuyết phục, không bằng áp đặt. Ông biết lắng nghe, tôn trọng đồng đội, tin tưởng thế hệ trẻ. Tư duy ấy vẫn là bài học quý giá cho những người đang giữ trọng trách hôm nay.
Ba di sản ấy hòa quyện thành một thông điệp bất tử: Giáo dục là con đường xây dựng con người Việt Nam mới – có tri thức, có nhân cách, có lòng yêu nước và trách nhiệm với tương lai.
Đại tướng Võ Nguyên Giáp là hiện thân của một trí tuệ lớn và một nhân cách lớn. Ở ông, người thầy và người chiến sĩ hòa làm một – cùng chung lý tưởng vì con người và Tổ quốc. Nhân ngày 20/11, khi cả nước tri ân những người gieo hạt tri thức, chúng ta thêm một lần cúi đầu tưởng nhớ người thầy vĩ đại đã dạy dân tộc Việt Nam bài học không bao giờ cũ: “Muốn đất nước mạnh, phải xây dựng con người mạnh; muốn con người mạnh, hãy bắt đầu từ giáo dục.”
Nguồn: https://cuuchienbinh.vn/post-preview?secret_key=KR0VusdnKgJS4i6Ge7SjdJPKxodYMkVno%2Fp8r2qvpkNxRHNxsNRf%2BUZxCHn1ex6J
